22 The fruit of the Spirit is love, joy, peace, forbearance, kindness, goodness, faithfulness, 23 gentleness and self-control. Against such things there is no law. ( Galatians 5:22-23 )  

Tuesday, October 11, 2011

Zomi Tangthu Khen Pi ( 16 )

KHUA CIN’ KHAN LAI THU

Kamhau in tapasal 6 aneih lakah Khuacin a nau tum pen hi a au pen Haupum a hi hi. A tung a ih gensa bangin Khuacin in tapasal neilo hi. A minthang mahmah a, Tonzaang ukpipa Hau Cinkhup pen Khuacin upipa Haupum’ tapa a hi hi. Khuacin hun sung in A.D.1883 kum Maangkaangte’ hong khan’ cil hun ahi hi. Tedim khuapi kumpi in hong hal ciangin, Tonzaangah na tai to uh hi. A sanggamte in Khuacin a simmawh bawl uh hangin Khuacin in apa’ gam hoih takin na kem zo pen hi. Bang hangin tua bangin simmawh bawl se uh hiam cih leh, Khuacin pen kamsiatna tawh a nu’ sung panin pianpih hilonapi a khel hong bai laizang hi. Aman zong a kisimmawhna la hih bangin na phuak hi:-

(a) Khuakim a ka ciin maang te’n, Pheiphung va bang bai ci e,
(b) Pheiphung va bang ka bainua-in, leido zingdai bang nawk inge, do sumlu mualah sua’nge,” na ci hi.


A.D.1876 kumin Pawite Hualngo leh Zahaute in, Tonzaang hong sim uh hi. Khuacin vaihawm ding a kipat kum, A.D 1871 kumin Lusheite dopih dingin maangkaangte in cial uh a, Meitei maangpa in Lusheite Vannuailiana dopih dingin a zolna taubel lianpi khat Tedimah na puak uh hi. Khuacin in galkap tampi kaikhawmin Tedim pan Champhai (Tonsim) a ki cihna-ah ni 2 leh zan khat lam pai-in kuan uh a, Champhai a tun uh ciangin kulhpi tawh hoih takin na ki um cip hi. Kulh hoih tak a kibawl sate siksanin do dingin hong kithawi uh hi. Tua ciangin Lusheite in Khuacin leh a pawlte’ omna zanin hong umcih uh hi. Khuacin’ pawlte hih munah 3 si-in, 4 liam uh hi. Maangkaangte thu zawh sa a Khuacin in Lusheite a do laitakin Meitei galte in Guite Go Khawthang na man uh hi. Go Khawthang a kimat ciangin Guite kual leh Sukte kual dah mahmah uh a, Meitei tawh bek hilo Maangkaangte nangawn tawh hong buai zo uh hi. Bang hang hiam cih leh Go Khawthang ih cih pen Khuacin’ pute taktak a hi hi. Hih bangin Meiteite’ tungah Khuacin lungkim thei mahmah lo-in Meiteite va sim zelzel hi. Meitei gam teng leh Meitei mangpa pang bel Kabui, Kom, Thahdo, leh mi namdangte’ tungah Guite leh Sukte pang huanin, khut khat tawi, khe khat tawi bang uh hi. Tua a hih manin A.D. 1894 kumin Mualpi gamah Meitei te’n kilemna thu gen dingin Meitei gun dung zui-in hong pai suk uh hi.
Khuacin’ vaihawm sungin Kawlte tawh kidona tam lo hi. Aman kum simin Phaizaang Kawlte’ omna va sim pahpah hi. Thahdo leh Guite in zong va sim zel uh hi. A u Zatual in Kaley gam ukpa kawlte’ tung panin sahadial na sang ngei hi. Hih pen Kawlte tawh ki lawmtatna khat a hi hi. Khuacin’vai hawm tawp lamin a sangamte in, a mau ang sung khualna hangin buaina leh haksatna piangsak uh hi. Amaute in a khua uh nusia-in khuata-ah teng uh a, Khuapi-ah buh sun leh sial liang pia nuam lo-in tuam nek uh hi.
A ngei na bangin Sukte in guite tanu khak zi dingin la pahpah uh hi. Ki ngaih, kingaih loh thu hilo-in hausa leh hausa kizop nading deihna tawh a kipi a ki teng uh hi zaw hi. Sukte tapa leh Guite tanu ki teng cih pen ute’ tanu tawh kiteng tawh akibang a hi hi. A tung a ih gensa mah bangin Khuacin pen a khe bai lengleng khat hi a, Sumkam’ naunu Lunman pen a nu leh apa’ thu amanna hangin Khuacin tawh hongki ten ciangin a lungkim zo mahmah lo hi. A hi zongin Sukte innpi zahtakna tawh ut lopipi-in ong tenpih giaiguai sam a, a nu leh pa leh a khua a tui hoih nading ngaihsutna tawhin Lunman zong hong kuankhia hi bek hi. Hun hong pai toto-in, Lunman pen Khuacin tawh lupkhop ding lungkim thei mahmah lo ahihmanin a lup ding ciangin, a nik a puan suahkhia nuamlo banah a akhut buh atau buhte zong suahkhia lo-in, tua bangin lum thei zel hi. A tawpna-ah Khuacin zong aheh hong suakin a zi tawh hih bangin la hong kipaih uh hi:-


Khuacin:-
(a) A mi kitawi phung in lam bang kitawi ven, kei zongka tawi sial lumno tawh kitawi inge,
(b) Kei zong ka tawi sial lumno tawh kitawi ing e, mim bang pianna ka phung lun lai sial inge,
Lunman:-
(a) Ih sialsial a ei phungmin ih sial takin tuan a kei pupa mah mang zaw ding hie,
(b) Tuan a kei pupa mah mang zaw ding hi e, mi phung lun peuh ang- kawi ding lungsit inge,
Khuacin:-
(a) Tuak mawh anglai damtui bang ka sim kuanin, bawhal khuan a lei do lal nawhno bange,
(b) Bawhal khuan a leido lal nawhno bange taang ka sinlai sak duang zin bang liing inge,
Manlun:-
(a) Lungtu lo ang lai a kasial, zancin sal bang lai-ah na sa’nge
(b) Mim phung leh tuun lun aw sinthu lel ve vua lungtu lo duang lai leido gam zaangno bang e,” ci-in la tawh na kikap uh hi.

England kumpi hong khan’ tawh kituakin, Sihzaang, Vangteh, Tedim, Thangkhal hong haltum ciangin, Tonzaang khua-ah Khuacinte lal uh hi. Maangkaang kumpi hong uk khit a sawt lo, A.D, 1890 kumin Khawcin si hi. Mi pawl khatte’ genna-ah, Khuacin pen Tedim a teng Hatlangte Amthang’ tanu Vung khawlian tawh kitengin kikhen kik hi. Tua ciangin Mualbem hausapa Zapau’ tanu Liandim tawh a ki khensa ki teng kik danin ki gen hi. Hih teng kua pen tawh hi ding hiam tanu 2 nei a tapasal neilo ahih manin khangmang hi kici hi.
Khuacin’ upa Haupum in, Hatzawte Tual Awn’ tanu zi-in la a, tapa khat Hau Cinkhup nei hi. Hau Cinkhup’ nu Tel Ciin pen numei tampi lakah a pil mahmah khatin ki gen hi. Paunak nangawnin ki gen a, “Tel Ciin bangin pil le ucin hoih ding hi ven,” kici liang hi. Khuacin a sih khit ciangin, ukpi ding a ngeina bang hi leh Hau Cinkhup ding hi a, Hau Cinkhup neu lai lua a hih manin a u anaute in ukpi pia nailo uh hi. Tua a hih manin apa no Thang Khawpau in tawm vei sung ukpi a sem hi. Tua hunin Maangkaang kumpi in hong uk khin hi. Hau Cinkhup hong khan’ zawh ni khat ni-in, Hatzawte Am khawkam makai-in, Sutpawng khua sim dingin a kithawi ciangin Hau cinkhup in nung delhin khuamualah aphak ciangin, “Pu aw kuan kei ta peuh un, Maangkaang kumpi in hong thei leh dik hong salo ding hi,” ci-in a khoh hangin Awn Khawkam in, “Na lau leh ciah kik lel in cik mahin Sukte tawh gal bawl khawm ngei ke’ng,” ci-in kamsia tawh a cih ciangin Hau Cinkhup zong lungkim lopi-in ciah kik hi. Am Khawkam’ pawl teng galsim dingin va kuan veve uh a, Sutpawng khua a sim uh leh tampi that bek thamlo-in tampi mah hing matin hong ciah kik uh hi. Amau pawl a liam a bai omlo hi. Tonzaang khua hong tun khit zawh uh a sawtlo-in, Awn Khawkamte’ galsimna thu Tedim a om Maangvom pa in a zak ciangin, “Gallu khempeuh leh na sal mat khempeuh uh Tedim khua-ah hong puak ta un,” ci-in zasak hi. Amau zong gallu uih lutlut leh a salmat teng uh hong puak pah uh hi. A gal lu teng leh a salmat teng uh Maangvompa in a muh ciangin khasiat mahmah a hihmanin kap hi, kici hi. Mangvompa in lai khat gelh pah a, Galkap mangpa’ kiangah galkap tampi ngen hi. Galkapte Tedim hong tun ciangin laitaite paisakin, “Tedim gam a uk nei khempeuh Tonzaangah hong kikhawm un pawpi khat ki bawl ding a na lamdang tampi hong kilak ding hi,”ci-in thu zasak kawikawi hi. Amau zong Maangvompa’ cih mah bangin kikhawm takpi uh a, Khuanawl sang inntual zaangah sakol tungtuang pawl khatte in, sakol lamsakin a muh nop huai theithei kilakin muhnop sa takpi uh hi. “ A omlo na om uh hiam?” ci-in kidong a, “A omlo om kei ung, ukpi khempeuh kim gai ung,” a cih uh ciangin, “Tu-in nitum ta a hih manin khawl phot ni in zing ciang tu a sangin a muhnop huai zaw hong kilak lai ding hi, zing ciang kimtakin hong pai kik un,” ci-in khem uh hi. A mau zong kumpite’ khemna a hih lamtak theilo-in zing ciang bang hong kilak lai zen tam maw, ci-in ciak dekdakin lawp thei mahmah uh hi. A zing ciang a Kumpite’ pawi lah hih a nuai a bang a hi hi.

4. Kumpite in Tonzaang sim uh:
Khuavak ma-in galkap khempeuh in Tonzaang umcih uh hi. Vaikuan ding hong pai masa peuhmah na kapin a khua sung vua omte innnuai tawnga bute nangawn a muh peuhpeuh uh kap uh hi. Thauging kitawlnga lo-in a om ciangin, hong kaplup khit mateng talo ding hi, ci-in ki lungkham mahmah hi. Mitampi si-in tampi liam uh hi. Tua laitakin Thangkhal panin Zatual in, a tonpih Buansiingte Liansuak in thu khat hong phawk kha hi. “Dial khat guatawnah khai-in amau’ lam zuanin pai leng hong kap nawnlo ding hi,” a cih ciangin Tonzaang upate in zong, “Tua bangin va kisin dih un,” ci-in dial khat guatawnah khai-in Thangkhalpa masa-in a na kikap loh takpi ciangin, Hatzawte Phutvum leh Suantete Liansuan zong, ciang tung khatah dial pei kawmin Maangvompa’ kiang lam manawhin hong pai uh hi. Tua ciangin galkap maangpa in thu na dong a, “Hih na dial uh kua hong bawlsak a hiam?” ci-in a na dot ciangin amau zong, “Vuandokpa’ hong bawlsak hi,” a cih ciangin galkapmangpa in pengkul tum sak pah a, galkap teng hong kikhawm ngeingai uh hi. Ni 2 a cin ciangin vaihawmna khat nei uh hi.
Print Friendly and PDFPrintPrint Friendly and PDFPDF

0 comments:

Post a Comment

သတင္း၊ ေဆာင္းပါး ၊တုိင္ၾကားစာ ၊ နည္းပညာ ၊ တရားေဟာခ်က္ etc မည္သူမဆုိ လႊတ္လပ္စြာေရးသား ေပးပုိ႔ႏုိင္ပါသည္။

သင္၏ေဝဖန္အၾကံၿပဳစာသည္ က်ေတာ္တုိ႔အတြက္ ေနာက္တဖန္ေရးသားဖုိ႔ရန္အတြက္ အားေဆးၿဖစ္ေစလုိပါသည္။ အခ်ိန္ယူကာ ဝင္ေရာက္ဖတ္႐ႈၿခင္းအတြက္ အထူးေက်းဇူးတင္ပါသည္။

ခင္မင္ေလးစားစြာၿဖင့္- Admins
Email - simonkamta@thespiritfruit.com

Zawgyi Converter

Note - If you don't install zawgyi myanmar font in your computer, can be use this zawgyi converter

ရွာလုိ႔လြယ္ေအာင္ အသစ္တင္သမွ် ေခါင္းစဥ္ ( 70 )