အေမရိကန္လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ကပ္ကမ့္ဘဲလ္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာထူးကဲတဲ့တုိးတက္မႈေတြ ေတြ႔ေနရေပမယ့္ အေျခအေနေတြက ႏုနယ္ေနေသးၿပီး အခ်ိန္မေရြး ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္သြားႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေနတယ္လို႔ ေျပာလုိက္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရးေကာ္မတီရဲ႕ ျမန္မာ့အေရး မူဝါဒ ၾကားနာပဲြမွာ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးကပ္၊ ကမ့္ဘဲလ္က အခုလို အခုလို ထြက္ဆိုလိုက္တာပါ။ ဒီအေၾကာင္းကို ေဒၚခင္စိုးဝင္းက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
အေရွ႕အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေရးရာ အေမရိကန္လက္ေထာက္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Kurt Campbell က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္တြင္း အေျပာင္းအလဲေတြ တိုးတက္ေအာင္ အားေပးတဲ့ ေနရာမွာ ဂရုတစိုက္နဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳ ခ်ဥ္းကပ္ဖို႔ လိုတဲ့အေၾကာင္း မေန႔က ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ၾကားနာပဲြမွာ အခုလို ထြက္ဆိုသြားပါတယ္။
"တကယ္ေတာ့ ၂၀၀၉ ခုနွစ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ စၿပီး ထိေတြ႔ စကားေျပာခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကတည္းက စိတ္ပ်က္မိတယ္ ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ဘက္က ဝန္ခံၿပီးေတာ့ စၿပီးေတာ့ ေျပာခဲ့ၾကတာပါ။ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္အတြင္းမွာ ဘာ တိုးတက္မႈမွ မရွိဘူးဆိုတာကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ပထမဆံုး ေျပာခဲ့တာပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လပိုင္းေတြအတြင္းမွာ ဘယ္သူမွ ႀကိဳေတြးမထားမိခဲ့တဲ့ ထူးျခားတဲ့ တိုးတက္မႈေတြ ရလာခဲ့တယ္။ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ခံခဲ့ရတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အခု ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရတယ္။ စစ္မွန္တဲ့၊ ထူးျခားတဲ့ တုိးတက္မႈေတြ ရွိလာတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးကလင္တန္ေျပာသလို ေျပာရရင္ အေျခအေနေတြက ႏုနယ္ေနေသးတယ္၊ အခ်ိန္မေရြး ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ၿပီး ပ်က္စီးသြားႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။"
အႏွစ္ငါးဆယ္ၾကာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ႕ အေမြေတြေၾကာင့္ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ဥပေဒေတြ၊ လံုၿခံဳေရး အဖဲြ႔ အစည္းေတြနဲ႔ အဂတိလိုက္စားမႈေတြ ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ တရားေရးစနစ္နဲ႔ ေနာက္- သတင္းမီဒီယာေတြ တင္းက်ပ္မႈဆိုတဲ့ ျပႆနာေတြဟာ အခုထိ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ ရွိေနဆဲပဲလို႔လည္း သံုးသပ္သြားပါတယ္။
"ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အဓိကေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ အခ်က္ ႏွစ္ခ်က္၊ သံုးခ်က္ကို ေျပာရရင္ အေမရိကန္ ္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အဓိက ပါတီႀကီးႏွစ္ခုလံုးက တစိုက္မတ္မတ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖဲြ႔နဲ႔ ဥပေဒျပဳအမတ္ေတြၾကားမွာ ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ လက္ခံၿပီး အတူတူ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တာ၊ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ တုိင္ပင္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ၾက တာေတြပါ။ ဒါေတြဟာ အဓိက အခ်က္ေတြလို႔ ေျပာရမွာပါ။"
ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Dana Rohrabacher ကေတာ့ ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ေလွ်ာ့ခ်ေပးတဲ့အတြက္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အခုလို ေမးခြန္းထုတ္လိုက္ပါတယ္။
Dana။         ။"ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဖိႏွိပ္မႈ အဆိုးဝါးဆံုးျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြက ပိတ္ဆို႔မႈ ႐ုပ္သိမ္းေရး ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္မွာ လာၿပီး Lobby လုပ္ ေတာင္းဆိုတာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီတုန္းက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေတာင္မွ မရွိေသးဘဲ သူတို႔က ေငြမ်က္ႏွာပဲ ၾကည့္ခဲ့ၾကတာပါ။ အခုလို ပိတ္ဆို႔မႈ ႐ုပ္သိမ္းလုိက္ေတာ့ အရင္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေၽႊြနဲ႔ ပလဲနံပ သင့္သူလုပ္ငန္းရွင္ Cronies ေတြပဲ အက်ဳိးခံစားခြင့္ ရွိတယ့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လို ကိုင္တြယ္သြားဖို႔ ရွိပါသလဲ"
Campbell။      ။ "လူနည္းစု လက္တဆုတ္စာပဲ အက်ဳိးခံစားခြင့္ ရလိမ့္မယ္ဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ခင္ဗ်ား ေျပာတာကို ျပန္ ေျပာရင္ တခ်ဳိ႕ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ သေဘာတူ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြက ျမန္မာျပည္ရဲ႕ သဘာဝ အရင္းအျမစ္ေတြကို အဓမၼ   ရယူဖို႔အတြက္ အဓိကထား လုပ္ကိုင္တာမ်ဳိးပါ။ က်ေနာ္တို႔က ဒီလိုကိစၥမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္ ျပန္ညႇိႏိုင္မယ့္ အေနအထား၊ စစ္ေဆးႏိုင္မယ့္ အေနအထား၊ ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကး အဖဲြ႔အစည္းႀကီးေတြနဲ႔ ဘက္စံုဖံြ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြကို သူတို႔သံုးမယ့္ ေငြေၾကးေတြ၊ လုပ္ငန္းေတြက ျမန္မာျပည္သူေတြရဲ႕  အက်ဳိးအတြက္ပဲ ေသခ်ာရမယ္ဆိုတာမ်ဳိးကို ေထာက္ခံ ေျပာဆိုေနတာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း အထူး သတိထား ထိေတြ႔ ဆက္ဆံတာမ်ဳိးကို က်ေနာ္တို႔က က်င့္သံုးတာပါ။"
ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Ed Royce ကေတာ့ ျမန္မာနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ႕ ဆက္ဆံေရးအေပၚ သူဘဝင္မက်တဲ့အေၾကာင္း  အခုလို ေျပာသြားပါတယ္။
Ed Royce။     ။ "ေျမာက္ကိုရီးယားက တတိယအႀကိမ္ ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ စမ္းသပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္သစ္ ကင္ဂ်ဳံအြန္းကို ေထာက္ခေၾကာင္း၊ ႏွစ္ႏိုင္ငံခ်စ္ၾကည္ေရး၊ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ အနီးကပ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို ဆက္လက္တည္တံ့ေရးတို႔အတြက္ ထပ္ေလာင္း ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာမွာ အဆိုးဝါးဆံုး၊ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ အေျပလည္ဆံုးႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေကာင္းေအာင္ လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လို မွတ္ခ်က္ ေပးလိုပါသလဲ။ "
Campbell။      ။"ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ထူးထူးျခာျခား ေျပာစရာ သိပ္မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့ တ႐ုတ္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ အာရွႏုိင္ငံအားလံုးကို က်ေနာ္တို႔က ႏွစ္ႏိုင္ငံခ်င္းေရာ၊ လူသိ ရွင္ၾကားေရာ ေျပာၿပီးသားပါ။ အေျခအေနေတြက ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ေရွ႕မွာ စစ္ေရးအရ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္တဲ့ အေနအထား၊ ဘယ္ကို ဦးတည္ေနသလဲ ဆိုတာေတြကို အေျခခံၿပီး က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံေရး အေျခအေန အဆံုးသတ္သြားႏုိင္တယ္ဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာရပါလိမ့္မယ္။ ႏိုင္ငံတႏုိင္ငံကို သံုးသပ္မယ္ဆိုရင္ သူ ဘယ္သူေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေနတယ္၊ ေပါင္းေနတယ္ဆိုတာေတြ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဆံုးျဖတ္ရပါလိမ့္မယ္"
ဒီကေန႔ ၾကာသာပေတးေန႔မွာေတာ့ အထက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခ သဘာပတိအျဖစ္ ႀကီးမႉးၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန၊ အေရွ႕အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေဒသေရးရာ ဒု-လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဂ်ဳိးဇက္ယြန္းနဲ႔ USAID အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိ Nisha Biswal စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြက ပါဝင္ေဆြးေႏြးၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္ရွင္။
မေန႔က ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္က ျမန္မာ့အေရးမူဝါဒ ၾကားနာပဲြမွာ ထြက္ဆိုခဲ့ၾကတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေဒၚခင္စိုးဝင္း တင္ျပခဲ့တာပါ။ အဲဒီ ၾကားနာပဲြမွာပဲ ေနာက္ထပ္ ထြက္ဆိုသြားသူ တဦးကေတာ့ အေမရိကန္အေျခစိုက္ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ရဲ႕ အမႈေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေအာင္ဒင္ျဖစ္ပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔ ဒီေန႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဆပ္ေကာ္မတီေပါ့။ က်ေနာ္ အဓိကထြက္ဆိုတာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရက တုံ႔ျပန္တဲ့ေနရာမွာ မ်က္ျမင္သက္ေသအခ်ဳိ႕က အင္မတန္မွာ မ်ားလြန္းတယ္၊ ျမန္ဆန္တယ္လြန္းတယ္ ေပါ့ဗ်ာ။ ဥပမာ ေရြးေကာက္ပဲြက ဧၿပီလ တစ္ရက္ေန႔မွာ ၿပီးတယ္။ ဧၿပီလ ေလးရက္ေန႔မွာ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ကလင္တန္က အေမရိကန္အစိုးရက ဒါေတြ- ဒါေတြ တုံ႔ျပန္မယ္ဆိုၿပီး ေျပာလုိက္တယ္။ အရမ္းကို ျမန္လြန္းတယ္ေပါ့ေနာ္။ တခ်က္က တုံ႔ျပန္တဲ့အတုိင္းအတာေတြ ၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့လည္း တျခားဟာေတြကို က်ေနာ္တို႔က ေထာက္ခံေပမယ့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပိတ္ဆို႔ထားတာေတြ၊ ေငြေရးေၾကးေရး ဆက္ဆံမႈေတြ ပိတ္ဆို႔ထားတာေတြကို ေလွ်ာ့ေပးမယ္ဆိုတဲ့ အတုိင္းအတာက်ေတာ့ မ်ားလြန္းတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ယူဆတယ္။ အဲဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ  တံု႔ျပန္မႈေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနေတြက တကယ္ကို သိသာထင္ရွားတဲ့ တိုးတက္မႈ၊ သို႔မဟုတ္လည္း ေနာက္ေၾကာင္းျပန္မလွည့္တဲ့ အေနအထားကို မေရာက္ေသးဘဲနဲ႔ အလြန္အကၽြံ တုံ႔ျပန္ေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္ သတိထားဖို႔ က်ေနာ္တို႔က ကြန္ဂရက္စ္ လႊတ္ေတာ္ကို ေတာင္းဆိုတာေပါ့ေနာ္- အဲဒါကို က်ေနာ္တို႔ ထြက္ဆိုခဲ့ပါတယ္။"