ျမန္မာသတင္းလႊတ္လပ္ခြင့္ အားရစရာ မရွိေသး

ကမာၻ႔စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ သီးျခား အခမ္းအနားေတြကို ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၲေလးၿမိဳ႕တို႔မွာ က်င္းပ ခဲ့ၾကပါတယ္။ စာနယ္ဇင္း သမားေတြ၊ စာေပေလာကသားေတြ စုေပါင္းၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ က်င္းပခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီလိုလုပ္ႏုိ္င္တဲ့အေပၚ အားတက္ ၀မ္းသာ ရွိၾကတာနဲ႔ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ ျမန္မာႏုိင္္ငံက စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေနဟာ တိုးတက္လာေနၿပီ ဆိုတဲ့ အျမင္မ်ဳိးနဲ႔အတူ အားရေက်နပ္စရာ အဆင့္ထိေတာ့ မေရာက္ေသးဘူးဆိုတဲ့ အျမင္ကလည္း တြဲေနပါတယ္။
အျပည့္အစံုကို ဘန္ေကာက္ကေန ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက သတင္းေပးပို႔ထား ပါတယ္။

စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကို တရား၀င္အသံုးျပဳၿပီး ေမလ ၃ ရက္ေန႔မွာ က်ေရာက္တဲ့ ကမာၻ႔စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ အခမ္းအနားေတြကို လြတ္လြတ္လပ္ က်င္းပခြင့္ ရတာဟာျဖင့္ ျမန္မာ့ စာနယ္ဇင္းသမိုင္းမွာ ပထမဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေန႔ကို ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႔ (UNESCO) က ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ သတ္မွတ္ခဲ့တာပါ။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ Central ေဟာ္တယ္မွာ က်င္းပတဲ့ အခမ္းအနားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္းစာဆရာအသင္း ျဖစ္ေျမာက္ေရးေကာ္မတီ (MJA) က ဦးစီးက်င္းပတာ ျဖစ္ပါတယ္။

စာနုယ္ဇင္းသမားေတြ ကိုယ္တိုင္ ဦးစီးက်င္းပတဲ့ ဒီအခမ္းအနားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး MJA ရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴး ဦးဖိုးႏုိင္လင္းက ဗီြအိုေအကို အခုလိုရွင္းျပပါတယ္။

"က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ဒီ သတင္းစာ ဆရာမ်ားအသင္းကုိလည္း ျဖစ္ေျမာက္ေစခ်င္တယ္ဗ်ာ။ တကယ္တန္းေတာ့ ဒီမတုိင္ခင္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ အစည္းေ၀းတခု လုပ္ဖုိ႔ အစီအစဥ္ ရွိတယ္ဗ်။ ဒါေပမယ့္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီ အစည္းအေ၀း လုပ္မယ့္ရက္နဲ႔ ဒီ World Press Freedom Day နဲ႔က တုိက္ဆုိင္ေနတဲ့ အခါမွာ ဒီပြဲေလးကုိ အထိမ္းအမွတ္လည္း ျဖစ္သြားေအာင္ စာနယ္ဇင္း လႊတ္လပ္ခြင့္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားကုိ လုပ္ျဖစ္တာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ အကုန္လုံး တက္တက္ႂကြႂကြ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ေရာ၊ လူႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ ဆရာ ေမာင္၀ံသတုိ႔၊ ဆရာ ဦးသီဟေစာတုိ႔၊ ဆရာ ဦးေအာင္လွထြန္းတုိ႔လည္း အကုန္ တက္တက္ႂကြႂကြ ပါ၀င္ၾကပါတယ္ဗ်။"

စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ႏွစ္ ၅၀ နီးပါးေလာက္ ေမွးမွိန္ ဆိတ္သုဥ္းခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ အခု ျပန္ေပၚလာတာဟာ ထူးျခားတယ္လို႔ ျမင္သူကေတာ့ ၀ါရင့္ သတင္းစာဆရာ တဦးျဖစ္သူ ေမာင္၀ံသပါ။ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံ တည္ေဆာက္ေနၿပီး ဒီမိုကေရစီပန္းတုိင္ဆီ သြားေနၿပီဆိုရင္ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဟာ မလြဲမေသြ ရွိရမွာျဖစ္ၿပီး ျမႇင့္တင္ေပးရမယ္ဆိုတဲ့ ခံယူခ်က္ရွိဖို႔ လိုတယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

"စာနယ္ဇင္း လႊတ္လပ္ခြင့္ မရွိျခင္းသည္ စာနယ္ဇင္း လႊတ္လပ္ခြင့္ကုိ ကန္႔သတ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္၊ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ဥပေဒေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တာ။ အဲဒီလုိ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တာ။ အဲဒါေၾကာင့္ စာနယ္ဇင္း လႊတ္လပ္ခြင့္ကုိ ကန္႔သတ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္၊ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ၊ ဥပေဒေတြကုိ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေျဖေလ်ာ့ေပးမယ္၊ ပယ္ဖ်က္ေပးမယ္၊ ရုပ္သိမ္းေပးမယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔က စာနယ္ဇင္း လႊတ္လပ္ခြင့္ကုိ က်င့္သုံးခြင့္ရမယ္လုိ႔ အဲဒီလုိ ယုံၾကည္ပါတယ္။"

မႏၲေလးမွာလည္း လူငယ္စာနယ္ဇင္းသမား ႏွစ္ဦးက ဦးစီးၿပီးေတာ့ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ အခမ္းအနား တခုကို မနက္ ၉ နာရီက ဆင္ျဖဴေတာ္ စားေသာက္ဆိုင္မွာ က်င္းပခဲ့ၿပီး မႏၲေလးနဲ႔ အနီးအနား ေဒသေတြက စာနယ္ဇင္းသမားေတြ၊ ကဗ်ာဆရာ၊ စာေရးဆရာေတြ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါဟာလည္းပဲ မႏၲေလးမွာ ပထမဆံုးက်င္းပတဲ့ ကမာၻ႔စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ အခမ္းအနား ျဖစ္တာေၾကာင့္ ၀မ္းသာၿပီး ႏွစ္တိုင္း က်င္းပႏုိင္ဖို႔ ေကာင္းပါတယ္လုိ႔ အခမ္းအနား တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာ ညီပုေလးက ေျပာပါတယ္။

အခုဆိုရင္ ေျပာခြင့္ ဆိုခြင့္ ေရးသားခြင့္ေလးေတြ ပိုရလာေနၿပီ ျဖစ္ေပမဲ့ အဲဒီအေျခအေနက ဆက္တိုက္  ျဖစ္မွာလားဆိုတာကိုေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္လို႔ သူကဆုိပါတယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ အေနအထား နဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ စာေရးဆရာညီပုေလးရဲ႕ အျမင္က -

"က်ေနာ္ကေတာ့ အားမရေသးဘူးဗ်။ စာေပ စိစစ္ေရးဆုိတာ ရွိေနေသးတယ္ဗ်။ ေနာက္ စာနယ္ဇင္း လႊတ္လပ္ခြင့္ရယ္၊ ေရးသားေနၾကတဲ့ စာနယ္ဇင္းသမားေတြရဲ႕  ဘ၀ အာမခံခ်က္ေပါ့ေနာ္၊ အဲဒါမ်ဳိးေတြလည္း ဥပေဒေတြ ဘာေတြနဲ႔ ကာကြယ္မယ့္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ဘာေတြ ရွိဖုိ႔၊ ေပၚေပါက္ဖုိ႔ လုိေသးတယ္ဗ်။"

မႏၲေလးၿမိဳ႕က စာေရးဆရာ ညီပုေလးပါ။

သတင္းစာဆရာ၊ စာေရးဆရာ ေမာင္၀ံသကေတာ့ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေနက အားရစရာ ဆိုတာထက္ တုိးတက္မႈ ရွိတယ္လို႔ေတာ့ ဆိုႏုိင္ေၾကာင္း ၀ါရင့္ သတင္းစာဆရာႀကီး တဦးျဖစ္တဲ့ ဟံသာ၀တီ ဦး၀င္းတင္ရဲ႕ ေျပာဆုိခ်က္ကို ကိုးကားၿပီးေတာ့ ျပန္ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

"ဥပမာအေနနဲ႔ က်ေနာ္ ေျပာမယ္ဆုိရင္ဗ်ာ၊ ဒီေန႔ထုတ္တဲ့ ျမန္မာ တုိင္းမ္စ္ (Myanmar Times) ဂ်ာနယ္မွာ၊ ဆရာႀကီး ဟံသာ၀တီ ဦး၀င္းတင္ရဲ႕ အင္တာျဗဴး ပါတယ္။ ဦး၀င္းတင္ကုိ အဲဒီလုိ ေမးခြန္း၊ ခုနက ဆရာတုိ႔ေမးတဲ့ ေမးခြန္းမ်ဳိးကုိပဲ ျမန္မာတုိင္းမ္စ္က ေမးတဲ့အခါက်ေတာ့ ဆရာဦး၀င္းတင္က - တုိးတက္မႈ ရွိတယ္လုိ႔ က်ေနာ္ ေျပာႏုိင္တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိရင္၊ အရင္တုန္းကဆုိရင္ ဦး၀င္းတင္ဆုိတဲ့ နံမည္လည္း မသုံးရဘူး၊ ဦး၀င္တင္ရဲ႕ ကေလာင္နံမည္လည္း မသုံးရဘူး၊ ဦး၀င္းတင္ ေရးတဲ့စာေတာ့ ေ၀လာေ၀းေပါ့။ အဲ အခုဆုိရင္ ဦး၀င္းတင္ အင္တာျဗဴးေတြ ထည့္လုိ႔ရတယ္၊ ဦး၀င္းတင္ေရးတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြ ထည့္လုိ႔ရတယ္၊ ဦး၀င္းတင္ စာအုပ္ေတြ ထုတ္လုိ႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒါကေတာ့ ဘာဘဲေျပာေျပာ တုိးတက္တယ္လို႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္လုိ႔၊ အဲဒီလုိ သူေျပာပါတယ္။"

သတင္းစာဆရာ၊ စာေရးဆရာ ေမာင္၀ံသပါ။

ျမန္မာအစိုးရ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနက အခုအခါမွာ စာနယ္ဇင္းဆုိင္ရာ ဥပေဒ မူၾကမ္း တရပ္ကို ေရးဆြဲ ျပဳစုေနၿပီး ျမန္မာ့ မီဒီယာ ေလာက ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေစဖို႔ ဆိုၿပီးေတာ့  ေဆြးေႏြး ပြဲေတြလည္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒဟာ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ မဟုတ္ပါဘူးဆိုၿပီး ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး ကိုယ္တိုင္ကလည္း ေျပာထားဖူးပါတယ္။ စာေပ စိစစ္ေရး အဖြဲ႔ဆိုတာ တခ်ိန္မွာ ရွိေတာ့မွာမဟုတ္ဘူး ဆိုၿပီးေတာ့လည္း အဖြဲ႔ရဲဲ႕ ထိပ္တန္းတာ၀န္ရွိသူ တဦးကိုယ္တိုင္က ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း လက္ရွိအခ်ိန္ထိေတာ့ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ေရး အက္ဥပေဒက အသက္၀င္ေနဆဲ ျဖစ္ၿပီး အဲဒီဥပေဒနဲ႔ မညီလို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ စာေပစိစစ္ေရးအဖြဲ႔က ေခၚယူ သတိေပးတာေတြကိုလည္း မၾကာခနဆိုသလို ၾကားေနရဆဲပါ။

အဲဒါေၾကာင့္လည္း သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ အေမရိကန္အေျခစိုက္ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား ကာကြယ္ေစာင့္ ေရွာက္ေရးေကာ္မတီ CPJ က ကမာၻေပၚမွာ ဆင္ဆာတည္းျဖတ္မႈ အမ်ားဆံုး (၁၀) ႏုိင္ငံစာရင္းထဲ အဆင့္ (၇) မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ထည့္သြင္း သတ္မွတ္ထားဆဲရွိပါတယ္။

Posted in: ျမန္မာ